Begroting SZW en Participatie: Banenafspraak blijft belangrijk

Het kabinet is sinds 7 juli 2023 demissionair. Dat maakt de opgaven waar Nederland voor staat echter niet minder urgent, schrijven de ministers Karien van Gennip en Carola Schouten in hun toelichting op de begroting van SZW voor volgend jaar.

Een van de grootste uitdagingen is ‘meedoen in de samenleving’. Simpelweg omdat iedereen hard nodig is. Maar het is ook een heel principiële keuze, zo komt uit de SZW-begroting naar voren: ‘Alle mensen verdienen een gelijkwaardige kans om te participeren’. Ook andere vormen van participatie dan werk zijn waardevol voor onze samenleving: ‘Zo kunnen mensen zonder belemmeringen toch meedoen in de maatschappij’.

De Banenafspraak blijft een belangrijk instrument. Met de Banenafspraak en door bijvoorbeeld te investeren in beschutte werkplekken biedt het kabinet, vinden de ministers, perspectief aan mensen voor wie het vinden van een plek op de arbeidsmarkt soms moeilijk of minder vanzelfsprekend is. ‘De Wet banenafspraak en het quotum arbeidsbeperkten dragen bij aan de visie van SZW dat iedereen de kans moet krijgen om mee te doen en zich te ontwikkelen, en tegelijkertijd te zorgen voor een vangnet als het tegenzit’, schrijven de bewindslieden voor SZW en Participatie.

Schaap met vijf poten?
Werkgevers worden aangespoord verder te kijken dan het schaap met de vijf poten. En om de toegankelijkheid van werk binnen de organisatie te vergroten door bijvoorbeeld bedrijfsprocessen anders te organiseren (bijvoorbeeld jobcarving) of werving en selectieprocedures aan te passen (bijvoorbeeld door open hiring).

In een recente Kamerbrief zijn vervolgstappen aangekondigd om de Banenafspraak verder te verbeteren. Het gaat onder meer om een beperkte verbreding van de doelgroep Banenafspraak en het mogelijk beschikbaar stellen van loonkostensubsidie in de Wajong en het uitwerken van loonkostensubsidie in de WIA.

Loonkostenvoordelen
Loonkostenvoordelen zijn tegemoetkomingen in de loonkosten voor werkgevers met als doel werkgevers te stimuleren om specifiekegroepen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Als een werkgever een werknemer uit de doelgroep Banenafspraak in dienst neemt, is er recht op het LKV Banenafspraak en scholingsbelemmerden.

De tegemoetkoming is 1,01 euro per uur en maximaal 2.000 euro per jaar en is nu nog voor drie jaar geldig. De uitgaven aan het LKV stijgen de komende jaren, zo wordt verwacht, door de groeiende doelgroep van het LKV Banenafspraak. Daarnaast zijn er vanaf 2026 middelen gereserveerd voor het structureel beschikbaar maken van het LKV Banenafspraak voor iedereen uit de doelgroep.

Beschut werk
Met een nieuw maatregelenpakket beoogt het demissionaire kabinet beschut werk op korte termijn verder te stimuleren. Zo wordt met gemeenten gewerkt aan een meer divers aanbod van beschutte werkplekken, wordt met gemeenten en UWV ingezet op een versimpeling van het proces rondom beschut werk en wordt gewerkt aan een andere verdeling van de plaatsen en financiële middelen beschut werk per 2025.

Zoals onlangs bekend gemaakt heeft het kabinet structureel ruim 64 miljoen euro extra beschikbaar gesteld voor de financiering van beschut werk. Voor de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven is op de begroting in 2024 een budget van ruim 63 miljoen euro gereserveerd. Door deze extra middelen ontvangen gemeenten structureel een aanvullend bedrag van 2.157 euro per beschutte werkplek. Met gemeenten is afgesproken dat zij een extra inspanning leveren om de achterstanden die er zijn op de doelstelling van beschut werk in te lopen.

Participatiewet
De Participatiewet wordt al sinds de introductie in 2015 uitgebreid gemonitord. Afgelopen jaren is gebleken dat de nog jonge wet niet altijd uitpakt zoals is bedoeld. Daarom is het traject Participatiewet in balans gestart en met het Breed Offensief geprobeerd om de situatie van mensen met een arbeidsbeperking binnen de Participatiewet te verbeteren.

Een ander belangrijk aspect, dat ook in de evaluatie van de Participatiewet benoemd werd, is de duurzaamheid van werk(hervatting). Deze onderwerpen zullen de komende jaren zeker aan de orde komen bij verder onderzoek naar de werking van de Participatiewet.

Participatiewet in balans
Het kabinet beraadt zich in het najaar over de voortzetting van de verschillende sporen van het programma Participatiewet in balans. Het programma was opgezet om de balans tussen vertrouwen, verplichtingen, ondersteuning en de menselijke maat terug te krijgen in (de uitvoering van) de Participatiewet. De Kamer zal hier uiterlijk in het vierde kwartaal van dit jaar over worden geïnformeerd.

Tot het programma behoren onder meer ruim twintig wetswijzigingen die de uitvoering op korte termijn meer ruimte bieden om te doen wat nodig is om mensen te ondersteunen. Zo is er de maatregel van de huidige coalitie tot verruiming van de bijverdiengrenzen, de nuancering van de vier weken zoektermijn voor jongeren tot 27 jaar en het buiten beschouwing laten van giften tot 1.200 euro.

Tekst: Klaas Salverda