Minister Schouten voor Participatie treft een scala aan maatregelen om beschut werk verder te stimuleren en de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven toekomstbestendiger te maken.

Carola Schouten ©RVD – Valerie Kuypers en Martijn Beekman

Zoals bekend is met de nog jonge Participatiewet de context waarin deze bedrijven opereren sterk veranderd. Zij richten hun activiteiten op het begeleiden van mensen naar werk bij reguliere werkgevers, terwijl ze tegelijkertijd (beschutte) werkgelegenheid bieden aan degenen die geen of maar beperkt kans hebben om bij reguliere werkgevers aan de slag te gaan.

Bij een aantal gaat de uitstroom van mensen die vallen onder de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) sneller dan verwacht. Er stromen meer mensen uit de Wsw dan hier instroom van nieuwe doelgroepen tegenover staat. Daardoor staat de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven in veel gevallen (financieel) onder druk. En voor een aantal is het een grote opgave om het bedrijf te transformeren van een Wsw-uitvoeringsbedrijf naar uitvoeringsorganisatie voor (het werkdeel van) de Participatiewet.

Minister Schouten stelt nu extra financiële middelen beschikbaar. Voor beschut werk gaat het in 2024 om een extra investering van 23,1 miljoen euro. Dit bedrag loopt op naar 64,7 miljoen structureel. Dit betekent dat gemeenten per beschutte werkplek een aanvullend bedrag van 2.157 euro per jaar ontvangen. Voor de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven komt volgend jaar via de begroting van SZW een budget van 63,9 miljoen euro beschikbaar.

Banenafspraak
Een van de redenen voor dit laatste is ook dat uit onderzoek van Berenschot blijkt dat er een groep mensen met afstand tot de arbeidsmarkt is die meer baat kan hebben bij de infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven. Het gaat hier voor een groot deel om mensen die vallen onder de Banenafspraak en nog niet klaar zijn om bij een reguliere werkgever te werken. Voor deze mensen kunnen sociaal ontwikkelbedrijven als vangnet dienen wanneer werken bij een reguliere werkgever (tijdelijk) niet lukt. Berenschot geeft in het onderzoek aan dat deze groep mensen beter kan worden bereikt en ondersteund.

Beschut werk
Intussen is het aantal beschutte werkplekken de afgelopen jaren sterk gestegen. Er lijkt duidelijk een inhaalslag gaande. Het aantal mensen met een positief advies voor beschut werk neemt relatief sterker toe dan de doelstelling. De minister stuurt in haar brief het volgende staatje mee:

Aantallen ultimo jaar 2019 2020 2021 2022
Werkzame personen met positief advies beschut werk 3.992 5.198 6.767 8.032
Doelstelling (aantal banen) 6.000 7.400 8.600 9.500

Bureau Significant APE heeft naar verschillende kosten en financieringsbronnen van beschut werk gekeken. Daaruit blijkt dat de totale kosten voor een beschut werkplek gemiddeld genomen neerkomen op 30.672 – 32.983 euro. Gemeenten moeten per werkplek vaak extra middelen inzetten om de kosten voor beschut werk te dekken. Overigens zijn er in kosten tussen sociaal ontwikkelbedrijven op onderdelen vrij grote verschillen. Gemeenten en sociaal ontwikkelbedrijven hebben zelf de belangrijke taak om met eigen stappen bij te dragen aan de betaalbaarheid van beschut werk, benadrukt de minister in haar brief aan de Kamer.

Simpel Switchen
Zoals bekend wil de minister de overstap van beschut werk naar de Banenafspraak – en eventueel terug – eenvoudiger maken. Zo kunnen mensen straks zonder nieuwe beoordeling van UWV terugkeren naar beschut werk als de overgang naar een baan binnen de Banenafspraak toch niet passend blijkt te zijn. De minister had dit graag volgend jaar willen invoeren maar dat is voor UWV niet haalbaar. De verandering gaat nu in per 2025. Voor de langere termijn kijkt zij samen met sociale partners naar het meetellen van beschut werk bij reguliere werkgevers voor de Banenafspraak.

Andere verdeling
SZW wil ook naar een andere verdeling van het aantal plaatsen beschut werk. Minister Schouten heeft een verdeling voor ogen die voor het grootste deel gebaseerd is op het aantal gerealiseerde plekken. De middelen voor beschut werk worden nu per werkplek aan gemeenten verstrekt via het Gemeentefonds. De werkplekken worden als streefaantallen (bij behoefte) verdeeld over de gemeenten. Deze verdeling is duidelijk verouderd.

Tekst: Klaas Salverda

Lees hier de volledige Kamerbrief waar dit artikel op is gebaseerd>>