De jaarcijfers vanuit het dashboard Banenafspraak van UWV  zijn bekend. Ze gelden voorlopig nog als onofficieel omdat er nog een bewerking op plaats vindt en de uitzend- en detacheringscijfers nog toegedeeld moeten worden aan de sectoren. Dat  gebeurt bij de officiële vergelijking met de nulmeting en zal over een maand of twee of drie verschijnen.

De verschillen zijn echter klein en de huidige cijfers geven genoeg aanleiding conclusies te trekken. Het blijkt dat bedrijfsleven nog steeds op target ligt, zij het precies: er zijn 10.000 plekken bijgekomen in 2022 en bijna 2500 in laatste kwartaal. De overheid maakt helaas geen groeispurt, ongeveer 1250 erbij en 216 in laatste kwartaal.

Zeer zorgelijk is dat de SW-sector en het uitzenden hun rol in de groei bijna kwijt zijn. In 1 jaar verloren ze 3200 plaatsen en de trend was al jaren dalende. Dat is om meerdere redenen jammer, vooral voor MKB bedrijven kan het beschermde werkgeverschap van SW-bedrijven en het ontzorgen van de werknemers een makkelijker start zijn. Datzelfde geldt voor werken op uitzendbasis.

Het is ook jammer dat daardoor steeds minder mensen vanuit beschermde werkgelegenheid kunnen proeven aan buiten werken. Bijna 13.000 mensen werkten via deze constructies extra in de banenafspraak vanaf de start in 2015 (eind 2018), daar zijn er nu nog ongeveer 1.700 van over.

Het goede nieuws is dat het bedrijfsleven daarentegen steeds meer banen in eigen dienst heeft aangeboden. Maar what if…  stel dat uitzenden en detacheren op het oude niveau gebleven zou zijn? Dan had zelfs de overheid nauwelijks achterstand meer gehad, omdat zij het merendeel van deze groep toegewezen krijgt in de uiteindelijke berekening .

We zitten in het negende jaar van de Banenafspraak. Het is niet nieuw meer. Andere groepen, die ook aandacht krijgen, zorgen wellicht voor iets minder aandacht. De vraag is hoe lang je focus alleen op een doelgroep moet liggen. De overheid eindigt dit jaar, volgens de afspraken, met het project en het bedrijfsleven eind 2025. Tot nu toe is het niet gelukt om het project op te waarderen naar een doelstelling van 200.000 banen met bredere doelgroepen.

Toch zie je een kentering, je ziet dat bedrijven steeds inclusiever gaan werken, bijvoorbeeld met ouderen, statushouders of mensen die langdurig in de bijstand hebben gezeten. In mijn opinie zeker mede dankzij het vliegwiel van de banenafspraak. Bedrijven die echt inclusief zijn, willen zich vaak ook niet alleen concentreren op de Banenafspraak, waarvan de doelgroepgrenzen altijd al behoorlijk arbitrair waren.

Het is tijd de banenafspraak niet meer als project te zien, maar er voor te zorgen dat brede inclusie de standaard praktijk wordt, waarbij de overheid dat moet faciliteren met eenvoudige regelgeving en faciliteiten. Een standaard waarbij de dienstverlening van de WSP’s daarop gericht is en bedrijven het als heel gewoon onderdeel van hun HR-beleid uitvoeren.

Aart van der Gaag is boegbeeld Banenafspraak voor het bedrijfsleven