‘Het lijkt alsof de aandacht voor de Banenafspraak een beetje verslapt’, zei een senior-beleidsmedewerker inclusieve arbeidsmarkt en Banenafspraak van het ministerie van SZW in een webinar voor gemeenteambtenaren, verzorgd door de VNG.
De Banenafspraakcijfers gaan nog ieder jaar omhoog. De totale Banenafspraakdoelstelling over 2022 (overheid en markt samen 92.000 nieuwe Banenafspraak-banen) is echter niet gehaald. Marktwerkgevers zaten op ruim 80.000 banen.
Toch wordt het verschil tussen de doelstelling die in 2023 bij de totstandkoming van de Banenafspraak is afgesproken en de feitelijke realisatie elk jaar groter. De deelnemende gemeenteambtenaren vonden het dan ook ‘ronduit zorgelijk’ dat blijkens een zojuist verschenen SCP-rapport het percentage werkgevers dat zich niet verantwoordelijk voelt om mensen uit de doelgroep met een arbeidsbeperking aan te nemen, afgelopen tijd toenam: van 23 naar 29 procent.
Markt en overheid
Minister Carola Schouten stelt in de meest recente Kamerbrief een beperkte verbreding van de doelgroep voor. Het wetsvoorstel voor vereenvoudiging van de Banenafspraak gaat ook door. De opheffing van het onderscheid tussen overheid en markt gaat daarentegen voorlopig niet door: die wordt afhankelijk gemaakt van de realisaties van de overheid. Want SZW wil niet dat de markt de problemen van de overheid gaat oplossen.
Via inkoop en social return on investment (SROI) kopen gemeenten en andere sectoren wel veel in. Volgens de Beleidsonderzoekers gaat het om tussen de 15.000 en 17.000 banen die door de overheid worden betaald.
Prestaties gemeenten
Ten opzichte van andere sectoren doen gemeenten het relatief goed. Tot en met 2022 zijn door gemeenten gezamenlijk 6.450 banen gerealiseerd. Wat gemeenten afzonderlijk doen loopt wel uiteen. Daarbij wordt uiteraard rekening gehouden met de verschillende gemeentegroottes.
Linda van de Korput, projectleider gemeentelijke garantiebanen, gaf een mooi voorbeeld van de Rotterdamse aanpak. Op een inwoneraantal van ruim 650.000 zijn er 33.000 uitkeringsgerechtigden volgens de Participatiewet. De ambitie is om dat getal naar 30.000 te krijgen. Daarnaast heeft de gemeente Rotterdam met ruim 14.000 fte ambtenaren een taakstelling van 550,5 gemeentelijke garantiebanen voor 2023. Dat lukt Rotterdam als werkgever heel aardig. De gemeente zit nu al op 530 banen van meer dan 12 uur per week.
Centraal budget
De kracht van het project? De bijdrage aan werkgelegenheid wordt verdeeld over alle clusters en afdelingen, maar de financiering vindt plaats vanuit een centraal budget. De kosten drukken dus niet op het afdelingsbudget.
Instromende kandidaten wacht behalve werk nog een voordeel. Als de proefplaatsing slaagt wordt de nieuwe medewerker ambtenaar. Daarvoor ontvangst hij/zij het gemeentelijk minimumloon. Dat ligt 400 euro boven het wettelijk minimumloon. Van Stadsbeheer tot en met Kringloopwinkels, overal staan mooie banen open voor ambtenaren met een (arbeids)beperking. Waarbij naast die baan en status van ambtenaar in de havenstad ook nog het gevoel werkt erbij te (mogen) horen!
Tekst: Klaas Salverda
