Tweede Kamerleden van VVD en CDA die nieuw op het ‘dossier’ van de Banenafspraak zitten, zien alle reden om het controversieel verklaarde breed offensief onder de nieuwe regering zo gauw mogelijk weer op te pakken. Dat bleek tijdens de digitale talkshow, die de projecten ‘Op naar de 100.000 banen’ en ‘Op naar de 100.000 banen’ op 30 juni organiseerde met voor de Banenafspraak relatief nieuwe Tweede Kamerleden.

CDA-kamerlid Hilde Palland, die het ‘onderwerp’ pas heeft overgenomen van René Peters, vindt de uitvoering van de Banenafspraak een groot compliment waard aan alle ondernemers die hun nek hebben uitgestoken. Het succes zit volgens haar overtuigend in het feit dat de doelstellingen over het geheel tot nog toe steeds zijn gehaald.

Boegbeeld en inspirator Aart van der Gaag legt alle loftuitingen voor de welgeteld 66.000 nieuwe arbeidsplekken in 5 jaar eveneens bij de ondernemingen en overheids- en onderwijsorganisaties die mensen aannemen. ‘Een middelgrote stad vol werkgelegenheid…. Dat had niemand van te voren verwacht’, zegt hij over wat nu al is bereikt.

‘Een middelgrote stad vol werkgelegenheid…. Dat had niemand van te voren verwacht’

Het tweede ‘wonder’ is volgens hem dat afgelopen jaar ondanks een ongekende coronacrisis is gebleken dat als bedrijven nieuwe werknemers eenmaal hebben aangetrokken, zij proberen om die ook zoveel mogelijk binnenboord te houden. Van der Gaag ziet ook dat de gedrevenheid bij projectleiders in de publieke sector net zo groot is als in het bedrijfsleven.

‘Functionele spanning’
Toch is dat waar het pas aangetreden VVD-kamerlid Daan de Kort, die als ervaringsdeskundige veel affiniteit heeft met de doelgroep, als eerste aan refereerde. Hoewel de overheid als werkgever zeker een been heeft bijgetrokken, ligt haar aandeel in het totaal nog achter. Via de chatfunctie die tijdens het gesprek meeliep, werd in dit verband onder meer de ‘functionele spanning’ genoemd van bemiddelaars die lokaal namens de overheid met bedrijven moeten praten om meer arbeidsbeperkten aan te nemen.

Daarom is het des te meer zaak om als overheid te leren van het succes van het bedrijfsleven, opperde Hilde Palland. Van der Gaag herhaalde dat er geen gebrek is aan gemotiveerde mensen in de publieke sector. Hij is er ook blij mee dat het schot tussen privaat en publiek wordt weggehaald. Maar wat hij vooral ziet is dat de natuurlijke neiging tot het delen van voorbeelden en van elkaar willen leren, bij de overheid en in het onderwijs geringer is dan ondernemers uit zichzelf doen. Daarnaast is de handelingsvrijheid van managers bij de overheid beperkt. En tenslotte zit bij publieke organisaties nog spanning tussen wat met de mond wordt beleden en bij zichzelf in praktijk wordt gedaan.

Werkgevers aan het woord
In de Talkshow met Tweede Kamerleden werden ook heel concrete signalen van werkgevers onder de aandacht gebracht:

  • Richard Duppen van Avabel Nederland, waar de grote meerderheid van de medewerkers een afstand tot de arbeidsmarkt heeft: ‘Koop als overheid vooral in bij PSO-gecertificeerde bedrijven en laat bedrijven die het in maatschappelijk opzicht goed doen, onder een ander (fiscaal, red.) regime vallen.’
  • Eric Bouwens van het Pro College Nijmegen voor Praktijkonderwijs: ‘Wij zijn gebaat bij meer uniformiteit. Bijvoorbeeld voor het werk van jobcoaches want dat verschilt nu per arbeidsmarktregio en per gemeente.’
  • Annette Pasveer van werkleerbedrijf VolkerWessels Inclusief: ‘Medewerkers die als zij-instromers bij ons binnenkomen, krijgen door ons bekostigd onderwijs. Dat is een vorm van particulier opleiden. Wil het marktconform uitkunnen, dan moeten we voor één dag per week school eigenlijk 20 % op hun uurtarief zetten. Dat is dus helemaal niet marktconform.’

Kromme regels
De nieuwe portefeuillehouders in de Kamer kregen vanuit de achterbannen van werkgevers veel kwesties voorgelegd over de voortdurende ingewikkeldheid van nota bene praktisch bedoelde regelgeving. En vooral de vraag wat de Kamer daaraan gaat doen.

De splinter in Aarts vinger: het breed offensief…

Zo kwam de discussie op ‘de splinter in Aarts vinger’: het breed offensief. Dit grote vereenvoudigingsplan, dat met het veld is geschreven en vermoedelijk op kamerbrede steun kan rekenen, is door dezelfde Kamer controversieel verklaard omdat er rond de wijziging van de Participatiewet nog amendementen voorliggen. Landelijk boegbeeld en inspirator Van der Gaag vindt het zacht gezegd ‘niet legitiem dat je als Kamer bedrijven en organisaties nog een hele tijd met kromme regels laat werken’.

Daan de Kort beaamde dat het breed offensief heel wat zorgen en vragen wegneemt. Hij vond het dan ook jammer dat de collega uit de Kamer die met zoveel wijzigingsvoorstellen voor de Participatiewet is gekomen, om overigens begrijpelijke redenen, deze middag niet bij de discussie aanwezig kon zijn.

Iedereen blij
CDA-kamerlid Palland vond het vooral goed nieuws dat iedereen blij is met het breed offensief. Zij gaf aan het signaal goed te hebben gehoord en ‘moedig en spoedig voorwaarts’ te zullen gaan: ‘Als je als ondernemer je best wilt doen om maatschappelijk een steentje bij te dragen, dienen we dat als overheid te faciliteren.’

‘Moedig en spoedig voorwaarts!’

Waarmee het gezelschap vanzelf uitkwam bij de formatie, het nieuwe Regeerakkoord en eventueel een nieuwe Banenafspraak. Of de Kamerleden voelen ‘voor de gedachte om een afspraak te maken die breder is dan wat we nu kennen’, vroeg gespreksleider Martine Schuijer uiterst behoedzaam.

Uitdaging
VNO-NCW en MKB-Nederland hebben al in hun middellangetermijnvisie aangegeven voor 200.000 banen te willen zorgen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. ‘Met overheid en onderwijs erbij zou 250.000 werkelijk een heel mooi aantal zijn’, hield Van der Gaag het gezelschap nog voor.

Daan de Kort reageerde: ‘We willen dat iedereen zijn of haar steentje kan bijdragen. Dat is een uitdaging die we met z’n allen hebben. Werkgevers, vakbonden en politiek. Ik denk dat we tot mooie afspraken kunnen komen.’

Hilde Palland noemde het ‘eigenlijk heel positief’ dat de Banenafspraak zo goed uitpakt dat ondernemers nu zelf zeggen wel meer te willen: ‘Kom maar door! Laat ons het zelf organiseren. Leg het maar bij ons neer. Dan regelen we het. Met voorlopers en volgers, net als de afgelopen jaren met de Banenafspraak is gebeurd. Des te mooier want het gaat hier om vertrouwen’.

Tekst: Klaas Salverda