Brede toegang voor werk bij NS

Vooropgesteld: bij alles wat NS doet staan de reizigers op de eerste, tweede én derde plaats. Maar als een van de grootste werkgevers van Nederland biedt de openbaar vervoerder tal van mogelijkheden en kansen voor haar 22.000 medewerkers. Om het even wat hun achtergrond is. In de wisselwerking van publieke taak en commerciële opdracht wordt verschil juist gewaardeerd.

‘Verschillen zijn goud waard op de werkvloer’, zei de eerste vrouwelijke president-directeur Marjan Rintel van NS in een kranteninterview. Bedrijven met verschillende soorten mensen scoren op alle fronten beter. Diversiteit in huis betekent meer visies en vaardigheden. Divers personeelsbestand is zelfs een drijvende kracht achter creativiteit en innovatie.

Zulk beleid is bij NS niet pas begonnen met de banenafspraak. Bettina Haarbosch, programmamanager Diversiteit en Inclusie, vertelt bijvoorbeeld dat het spoorbedrijf al jaren actief inzet op het werven van meer vrouwen. Niet alleen aan boord van de treinen, op perrons en in de winkels maar ook voor het (top) management. Daarnaast werken bij NS mensen die een oorsprong hebben in meer dan 100 verschillende landen. Voormalige vluchtelingen vormen een speciale groep medewerkers. Richting LHBTIQ+ gemeenschap staan de Nederlandse Spoorwegen bekend als heel open minded.

Participatiebaan

Naast de culturele diversiteit die zij nastreeft neemt NS de verantwoordelijkheid om mensen aan zich te binden die niet altijd even gemakkelijk een passende baan kunnen vinden. Voor een onderneming die een afspiegeling wil vormen van de samenleving, kan ‘afstand tot de arbeidsmarkt’ ook een uitdaging worden. Simpelweg ‘omdat iedereen erbij hoort’, geeft de NS als werkgever aan. De banen voor mensen met een arbeidsbeperking staan dan ook gewoon tussen de openstaande vacatures, met ‘participatiebaan’ als extra label.

NS stelt zich ten doel om 200 nieuwe arbeidsplaatsen te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dit naast de circa 500 medewerkers met een (gedeeltelijke) arbeidsbeperking die al langer bij het bedrijf in dienst zijn.

Speciale talenten

Het binnenhalen van nieuwe kandidaten begon zo’n zes jaar geleden met een pilot onder de titel ‘Speciale talenten’. Die had als doel om via jobcarving 50 mensen bij NS te detacheren. Cem Bayrak is een van de mensen die zo is binnengekomen. Vanwege een functiebeperking behoort hij zelf tot de doelgroep. Hij begon in 2015 op de HR-afdeling en kreeg eind 2016 een contract voor onbepaalde tijd aangeboden. Ondertussen is hij opgeklommen tot corporate recruiter voor staf- en kantoorfuncties.

Op het hoofdkantoor van NS voelt Cem zich als een vis in het water. Hij voegt spontaan toe dat iedere vis zich goed moet kunnen voortbewegen. Bovendien dienen de omstandigheden ernaar te zijn om je als een vis in het water te kunnen voelen. Dat is onder andere een kwestie van voldoende zuurstof. Gelukkig blijkt zijn werkgever daar ook van te houden.

De 200 extra banen zijn uitsluitend bedoeld voor mensen met een arbeidsbeperking vanuit het doelgroepregister. NS wil deze plaatsen verdeeld zien te krijgen over het hele bedrijf – en dan ook met banen voor IT’ers, de commerciële afdeling en dus in mbo-, hbo- en wo-functies. De jongste stand van de doelstelling van 200 was voor dit jaar 125 banen. Eind mei, na een jaar vol belemmeringen door corona, waren het er 96. Daarmee zit NS nog behoorlijk op schema.

Op eigen kracht

Bettina Haarbosch is trots dat NS er voor een groot deel in slaagt het recruitmentproces op eigen kracht in te vullen. Ze noemt zelfs een percentage van 80 procent. Cem Bayrak vertelt hoe hij en zijn collega’s hier handen en voeten aan geven: ‘Natuurlijk checken we het doelgroepregister. Maar de belangrijkste vraag is die naar de motivatie. Waarom wil iemand in aanmerking komen voor deze functie? Wat doet de kandidaat zelf om dingen die met de beperking te maken hebben op het werk te minimaliseren? Waar dienen wij rekening mee te houden? Dan kan het gesprek met de manager vervolgens puur gaan over de competenties van de kandidaat en de mogelijkheden die er zijn.’

Sociale werkgever

Was de banenafspraak er niet geweest, dan had volgens beiden dit type beleid en uitvoering ook doorgang gevonden bij NS. Bettina Haarbosch: ‘Wij willen al langer een sociale werkgever zijn. Sinds 2013 hebben we al een werkgroep autisme voor medewerkers die onderling steun en expertise kunnen gebruiken en zo aan intervisie doen.’

Zo is ook social return on investment bij inkoop en aanbesteding al jaren een vast instrument voor het betrekken van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. ‘We besteden actief aandacht aan het aantrekken en behouden van vrouwen, niet-westerse medewerkers en mensen met een afstand tot arbeidsmarkt. Dat verwachten we ook van onze leveranciers’, zeggen ze bij NS. Dit alles naast de eigen concrete doelen en getallen voor mensen met een arbeidsbeperking.

Tekst: Klaas Salverda