Arbeidsmarktprojecten werken bijna nooit, grote arbeidsmarktprojecten al helemaal niet. Zelfs de kleinere zijn meestal tot mislukken gedoemd.

Het is allemaal te volgen in de pers. Denk aan de plannen voor de tuinbouw in het Westland (van de bussen vol mensen die vanuit Rotterdam zouden komen bleven 1 of 2 plaatsingen over), recent nog de Energieacademie in Den Haag of de grote sectorplannen van Lodewijk Asscher in het vorige kabinet.

Daarom geloofde bij aanvang vrijwel niemand in de banenafspraak, die in 2013 in het Sociaal akkoord is vastgelegd: 100.000 banen in het bedrijfsleven en 25.000 bij de brede overheid. En als er iets zou lukken, dan wel bij de overheid. Natuurlijk niet in het bedrijfsleven.

Maar… nu na 6 jaar én een coronacrisis kan er een balans opgemaakt worden.

Bedrijfsleven loopt vooruit op doelstelling

Wat zien we? Het bedrijfsleven loopt zelfs na deze, nog steeds voortgaande crisis nog steeds flink vooruit op de doelstelling. Als we uitgaan van 51.549 banen bij bedrijven en circa 70% van de 8.717 uitzendbanen en detacheringen, dan komen we ongeveer 7.000 plaatsingen boven het target van 50.000).

Corona had wel invloed. De voorsprong liep terug, maar lang niet zoveel als ik van tevoren dacht. Bedrijven die het inclusieve pad opgingen, gaan gewoon door. Er worden nog steeds nieuwe mensen aangenomen, ook in deze tijd van gesloten sectoren en kantoren!

Bij de overheid helaas een wat ander verhaal. 6.414 mensen in dienst plus ongeveer 30% van het uitzend- en detacheringsdeel, brengt tot 9.000 plaatsingen. Dat hadden er 17.500 moeten zijn. Maar vergis je niet. Het kan nog steeds gehaald worden in de komende jaren. Dan zal het nieuwe kabinet wel flinke stappen moeten zetten..

Doorvoeren van Breed offensief

Allereerst door heel snel alsnog Breed offensief (vereenvoudigingen en verbeteringen in de uitvoering) door te voeren. En door een flinke tand bij te zetten in de overheidssector waar zij verantwoordelijk voor zijn. Dat kan door de termijn van het project te verlengen, voor wat betreft de overheid in elk geval gelijktrekken aan die voor het bedrijfsleven, dus naar 2026 in plaats van 2024. Vele beter zou het nog zijn als:

Er met de lessen van de afgelopen jaren een eenvoudiger stelsel, een betere dienstverlening en een bredere doelgroep komen. Zorg er bovendien voor dat werken ook voor deze groep echt gaat lonen. Kies voor een herstructurering van het project naar 250.000 banen: 200.000 in het bedrijfsleven en 50.000 bij de overheid.

Inclusie beloont zichzelf

De afgelopen jaren hebben bewezen dat het zelfs met een krakkemikkig stelsel lukte om de arbeidsmarkt inclusiever te maken. Inclusie beloont zichzelf, laat staan als de overheid haar voorwaardenscheppende werk goed zou doen.

Zelfs een pandemie houdt de beweging niet tegen. Als de hindermacht verandert in een helpmacht, dan staan ons nog mooie tijden te wachten.

_________

Aart van der Gaag, een leven lang werkzaam (publiek en privaat) op de arbeidsmarkt. Boegbeeld VNO/MKB/LTO, inzet 100.000 arbeidsbeperkten, inspirator overheid voor de 25.000 banen.

.