Nieuwe technologie, flexibilisering en intensivering van werk kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor wie in de toekomst nog werk hebben, en voor de kwaliteit van werk.

Daarom pleit de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) ervoor in het onlangs verschenen rapport Het betere werk. De nieuwe maatschappelijke opdracht* om goed werk voor iedereen vanaf nu te zien als belangrijke maatschappelijke opdracht voor bedrijven, instellingen, sociale partners en de overheid.

In het rapport doen we negen voorstellen om goed werk voor meer mensen te bevorderen en faciliteren. Goed werk is essentieel voor de brede welvaart: voor de kwaliteit van leven van individuen, voor de economie en voor de samenleving als geheel. Werk is goed voor ons, maar vooral als het goed werk is.

Willen en kunnen werken
Maar ongeveer 1 miljoen mensen in ons land die willen en kunnen werken doen dat nu niet, of willen meer uren werken (in 2019). Ook hebben 1, 6 miljoen mensen een uitkering (in 2017). Een deel van hen is langdurig werkloos en heeft daarbij complexe problemen. En een aanzienlijk deel van mensen met een arbeidsbeperking staat buiten de arbeidsmarkt (60 procent) – dat percentage is de laatste jaren zelfs toegenomen.

Tegelijkertijd wordt nauwelijks meer geïnvesteerd in actief arbeidsmarktbeleid, zeker als we dat vergelijken met andere landen in Europa. De afgelopen tien jaar, zo blijkt uit OECD-statistieken, zijn de middelen hiervoor in ons land bijna gehalveerd tot 0,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2017. Mensen zonder werk krijgen nauwelijks scholing of persoonlijke begeleiding.

Sociale samenhang
En dat terwijl het hebben van werk zo belangrijk is voor de gezondheid en het welbevinden van mensen, en voor de sociale samenhang in ons land. Als werk psychologisch en sociaal zo belangrijk is, kunnen we mensen niet ‘afschepen’ met een uitkering. Daarom pleit de WRR voor vernieuwing van het actief arbeidsmarktbeleid, met meer aandacht voor persoonlijke begeleiding. En voor een basisbaan voor mensen met weinig kansen op de arbeidsmarkt als sluitstuk van de sociale zekerheid.

Dat vernieuwde arbeidsmarktbeleid bestaat er ook uit om ruimte te maken binnen arbeidsorganisaties. Goed op maat gemaakt werk voor mensen die verder onder druk zijn komen te staan betekent dat de hele organisatie hierbij wordt betrokken. Effectieve activering vraagt een – langdurige inzet, maar ook (overheids)steun en hulp aan twee kanten: van bedrijven en instellingen én van mensen.

Mogelijkheid voor werkgevers
We wijzen in het rapport ook op de mogelijkheden van nieuwe technologie om het voor mensen met een beperking makkelijker te maken om te werken. Daar lopen al projecten voor bij o.a. Cedris, het UWV en TNO, maar daar zouden veel meer middelen en aandacht aan besteed moeten worden. Dat is niet alleen goed voor de mensen die daardoor aan het werk komen, maar ook een mogelijkheid voor werkgevers die met personeelstekorten kampen om nieuwe gemotiveerde medewerkers te vinden.

 

 

 

 

 

 

 

 

Prof. Monique Kremer en dr. Robert Went zijn verbonden aan de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

* Het rapport van de WRR, een filmpje over het rapport en de registratie van de presentatie van het rapport in Pakhuis de Zwijger (Amsterdam) op 15 januari 2020 zijn te vinden op: WRR-rapport 102: Zet nu in op kwaliteit van werk.