Staanvooreenbaan organiseert een aantal bezoeken (per bus, vandaar BUSSSS…for JOBS) aan potentiële stagebedrijven of werkgevers voor leerlingen uit het praktijk- en speciaal onderwijs. Dat biedt leerlingen de mogelijkheid om eens met eigen ogen te zien hoe het er in diverse branches aan toe gaat op de werkvloer.
Op donderdagochtend 30 november verzamelt 
zich een groep van zo’n veertig jongeren uit Praktijkonderwijs en Speciaal onderwijs in een zaaltje van ReVaBo Oosterbeek. Ze zijn gekomen om meer te horen over werken in de bouw en in het groen, in het kader van Staanvooreenbaan.
Dit is de campagnenaam van het Regionaal Werkbedrijf Gelderland Midden; een samenwerking tussen VNO-NCW, tien gemeenten uit de regio Midden-Gelderland, UWV, Vakbonden, VSO/Pro scholen en het Werkgeversservicepunt Midden-Gelderland. Deze bijeenkomst wordt georganiseerd om de jongeren te laten zien welke mogelijkheden er zijn om een vak te leren in een opleidingsbedrijf.
Bij binnenkomst wordt meteen duidelijk wie iets heeft met de bouw of het timmervak. “Ruik je dat nieuwe hout? Ruikt lekker he?”, roept er een naar zijn vrienden. Maar die zijn al bezig alle andere indrukken in zich op te nemen. In de hal waar ze doorheen lopen staat een model van een dak, compleet met pannen en isolatie. Verderop oefenen toekomstige timmermannen met het uitzetten van een bouwvak en het stellen van metselprofielen.
Groen en bouw
Nadat ook de groep jongeren die met een bus is gekomen is aangesloten, heet Rian van Waveren, accountmanager functiecreatie Bouw en Groen van het Werkgevers Servicepunt Midden Gelderland iedereen welkom en vertelt ze wat de jongeren gaan doen. Of beter: jongens, want in de hele groep is maar een meisje. Die komt voor het groen. De rest voor de bouw. Misschien. Want de dag is ook bedoeld om een beeld te krijgen of het wat voor ze is.
Uitleg van Piet Koppelaar, directeur van ReVaBo
Voor dat beeld zorgt Piet Koppelaar, directeur van ReVaBo. Hij begint met uit te leggen dat de bouwsector haar eigen opleidingsbedrijven heeft opgericht. ReVaBo is daar een van. Ze leiden jongeren op en verzorgen praktijklessen voor scholen. Ze hebben contacten met een groot aantal bouwbedrijven, waar ze jongeren kunnen plaatsen.
ReVaBo leidt op voor niveau 1, 2 en 3. Niveau 1, de zogenaamde entreeopleiding is een meer algemene opleiding die voor meerdere branches geldt en als het goed gaat toeleidt naar niveau 2. Het programma wordt al wel een beetje afgestemd op wat iemand wil gaan doen. In niveau 2 kiest de leerling vervolgens timmeren of metselen. Een entreeopleiding duurt gemiddeld een jaar. Dat varieert een beetje volgens Koppelaar. Er wordt goed gekeken naar de leerling.
Om aan de entreeopleiding te kunnen beginnen is een diploma nodig of een verklaring van de school. Ook moet een ROC een leerling kunnen plaatsen. Eenmaal geplaatst op een praktijkopleiding is het vooral “veel doen”, volgens Koppelaar. Ervaring opbouwen. “Als je dingen vaak doet dan leer je het steeds beter.”
Koppelaar biedt volop gelegenheid voor het stellen van vragen, maar test ook de kennis van de groep. Een aantal jongeren is gretig om te laten horen wat ze al weten. Sommigen zijn zelfs ware omdenkers. Een van de werkzaamheden van een metselaar is voegen. “Wat is dat?” vraagt Koppelaar. “Hij voegt iets toe”, is het antwoord. Koppelaar vindt het prachtig.
Zijn hart klopt voor de bouw dat is duidelijk. Als een van de aanwezigen vertelt dat hij elke morgen als hij zijn gordijnen opzij schuift de bouwput inkijkt zegt Koppelaar: “Dan wil ik wonen waar jij woont.”
Gepassioneerde werknemers bij Sight Landscaping
Vervolgens is het de beurt aan Fennita van den Hardenberg van het bedrijf Sight Landscaping uit Harderwijk. Ze laat een film zien over wat Sight Landscaping allemaal doet en wat groenonderhoud inhoudt. Na afloop typeert ze de medewerkers van het bedrijf: “Mensen bij ons zijn gepassioneerd om in het groen te werken. Lekker buiten. Je hebt de ruimte. Lekker met je ploeg aan het werk.”
Mensen zoals Tim. Tim loopt stage bij Sight Landscaping en is vandaag meegekomen om te vertellen wat hij doet. Hij is vooral werkzaam in het openbaar groen. Hij werkt drie dagen in de week. Daarnaast nog een dag op school voor theorie.
Hun enthousiasme voor groen wordt (helaas) maar door één aanwezige gedeeld. Het enige meisje in de groep. Zij heeft stage gelopen bij de gemeente Arnhem. Ze herkent dan ook veel van wat we zien in de film. Moeiteloos somt een hele lijst van apparaten en werkzaamheden op die in het filmpje te zien waren.
Aan de slag met praktijkopdracht
Na een korte koffiepauze stelt Piet twee mannen voor aan de groep. Gert en Ed zijn de instructeurs hier in Oosterbeek. Het zijn beide vakmannen die het leuk vinden anderen het vak te leren. Zij zullen de groep helpen bij de praktijkopdracht, het volgende onderdeel van de dag.
Gert laat zien wat ze gaan maken. Een Spijkerkistje. Het bestaat uit zes onderdelen die al zijn voorgezaagd, maar er blijft genoeg over om zelf te doen. Voor de houtverbinding die ze moeten maken, moeten ze meten, aftekenen en vervolgens met zaag en beitel in de weer.
In het midden van de instructieruimte staan tien werkbanken met daarop het gereedschap. Gert doet voor hoe je twee van de plankjes aan weerszijden inzaagt en met de beitel klaarmaakt voor een nette verbinding. Het is voor hem een simpele handeling, maar je ziet meteen waarom hij hier als instructeur op zijn plek is. Hij laat duidelijk zien wat hij doet en legt uit wat belangrijk is, of het nu gaat om de juiste kant van de beitel of veiligheid bij het zagen.
Overal vormen zich groepjes rond de tafels. Sommigen gaan meteen voortvarend aan de slag, andere bekijken eerst zorgvuldig de tekening of wachten tot Gert of Ed uitleg komt geven. De begeleiders zitten ondertussen ook niet stil. Hoe moet je beginnen? Hoe ga je het aanpakken? Ze helpen hun leerlingen op weg.
Vijf scholen nemen een kijkje
Er zijn vandaag van vijf scholen jongeren en begeleiders aanwezig, SG De Brouwerij en het Vierbeek College uit Oosterbeek, Produs, het Prisma- en het Arentheem College uit Arnhem. Een van de begeleiders legt uit dat er op school al een inventarisatie is geweest van wie interesse heeft in bouw en hout of voor wie het een geschikte richting zou kunnen zijn, want jongeren weten ook niet altijd precies wat ze willen gaan doen en wat de mogelijkheden zijn. Trajectbegeleiders helpen hen daarbij.
Riemi Brandsma van het Prisma college is hier met zeven leerlingen. Jongens waarvan ze inschatten dat het bij hen past of die zelf hebben aangegeven dat ze interesse hebben. Sommigen durfden in eerste instantie niet. In een bus. Met andere jongeren. Dat is in sommige gevallen een hele stap. De buitenwereld kunnen ze best als spannend ervaren.
Een van haar leerlingen, Dave, vertelt stralend dat hij veel met zijn opa heeft geklust. En vorig jaar heeft hij samen met anderen het decor gebouwd voor de musical.
Gert en Ed lopen ondertussen van tafel naar tafel en springen bij waar nodig, geduldig en met goede zin. Gert heeft altijd in de bouw gewerkt. Sinds acht jaar werkt hij hier als vakopleider. De meeste jongens die zij instructie geven komen van het vmbo. Deze groep, waar pro en so het grootste deel uitmaakt is dus voor hen ook geen dagelijkse praktijk, maar het gaat ze goed af. “Ze zijn goed bezig. Het enthousiasme is er.”
Aandachtig te werk gaan
De jongeren gaan verschillende te werk. Sommigen heel rustig 
en zelfstandig. “Ik ben een houtfanaat”, zegt een. Op de vraag of hij thuis wel eens iets van hout maakt antwoordt hij met wat spijt “Thuis iets maken kan niet, ik woon op een flat.” Sommigen gaan voor resultaat en zetten al snel de zaag erin. Andere leggen heel secuur de duimstok langs het werk. Een aantal kent dit soort opdrachten wel van school: “ja, houtverbindingen.”
Bram neemt de opdracht zeer serieus. Hij werkt heel netjes. Over het eerste plankje is hij niet zo tevreden, maar de tweede gaat een stuk beter. Hij is wel handig met hout. Maar het liefst wil hij fietstechniek gaan doen. De jongen aan de andere kant van de werkbank wil bij de marechaussee “Maar die doen geen entree.” Daarom wil hij elders een entreeopleiding doen en vervolgens doorstromen.
Peter van de Ridder, docent hout en techniek van Produs Praktijkonderwijs uit Arnhem is hier ook met zeven leerlingen. Hij werkt al langer samen met ReVaBo, maar is blij dat ze nu ook niveau 1 opleidingen aanbieden. Een van zijn leerlingen steekt tevreden zijn spijkerkistje in de lucht. Hij is een van de eersten die ‘m af heeft. “En ik ben als laatste begonnen he!”
Na een heerlijke lunch die er duidelijk goed in gaat, krijgen de leerlingen nog een film te zien over werken in de kassen bij Wilbert Stek in Gendt. De film geeft een breed beeld van de mogelijkheden, maar de enige leerling met interesse in groen weet al wat ze wil. Het liefst wil ze vast bij haar stagebedrijf gaan werken. Rian van Waveren van het WSP gaat voor haar bemiddelen.
Ondanks dat maar vijf of zes leerlingen van de groep echt richting hout of bouw willen is Van Waveren heel tevreden over de dag. Ze is blij met de grote opkomst. Ze hield eigenlijk maar rekening met de helft.
Ook is ze blij dat opleidingsbedrijven sinds kort ook opleidingen aanbieden vanaf niveau 0 of 1. Dus echt vanaf de basis. Dat is niet voor niets. Iedereen die op tijd uit bed kan komen en gemotiveerd is kan ze plaatsen. Er zijn volgens haar genoeg werkgevers die werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk willen helpen. “De meesten die willen en kunnen werken, zijn aan het werk.”
Om jongeren een goede start te geven gaat Van Waveren in gesprek met scholen en met bedrijven en signaleert bijvoorbeeld als er geen goede aansluiting is tussen opleiding en werk. Daarbij komt haar ruime ervaring binnen een SW-bedrijf goed van pas. De perspectieven voor de jongeren die vandaag aanwezig waren zijn dus relatief goed, maar zegt Van Waveren, “Daar moet je wel energie in blijven steken.”
